Iedereen wil een fijn leven. Maar als het schuurt, als dingen niet gaan zoals je had gehoopt, is het verleidelijk om buiten jezelf te kijken voor de oplossing. Je wijst naar je partner, je werk, je verleden of naar je coach. Dat is menselijk. En tegelijkertijd is het precies daar waar de echte groei begint: bij het besef dat jij de enige bent die jouw leven echt kan veranderen. Lees meer over hoe leer ik verantwoordelijkheid nemen voor mijn eigen leven?
Hoe leer ik verantwoordelijkheid nemen voor mijn eigen leven?
Daarom gaan wij in dit artikel dieper in op dit onderwerp en beantwoorden wij o.a. vragen als:
- Waarom leg ik de schuld van mijn problemen bij anderen?
- De vier fasen van bewustwording
- Hoe kan ik leren om verantwoordelijkheid te nemen voor mijn eigen keuzes?
- Wat zijn de gevolgen van over-verantwoordelijkheid?
- Hoe stel ik gezonde grenzen zonder me schuldig te voelen?
- Waarom is het belangrijk om verantwoordelijkheid te nemen voor mijn eigen gevoelens?
- Verantwoordelijkheid is vrijheid
Ik zie het vaak in mijn praktijk. Mensen die verlangen naar verandering, maar de regie nog niet echt in handen durven nemen. Graag neem ik je mee in een praktijkvoorbeeld.
Een man zit tegenover me. We zijn nog maar net begonnen, als ik vraag: “Waar wil je aan werken vandaag.” Dan raakt hij een beetje geïrriteerd. Hij zegt dat hij niets met deze vraag kan. Hij weet het niet.
“Wat wil je dan?” vraag ik.
“Ehh, ik wil dat me scant, of zoiets,” zegt hij. “En dan?”, vraag ik weer. “Dat jij mij dan aanpakt of zoiets,” zegt hij.
“Oké,’” zeg ik, “jij wilt dus dat ik in jouw hoofd kan kijken om te weten waar jij last van hebt en dan mag ik verzinnen hoe jij dat kunt gaan oplossen?” “Ehhh, ja… nou ja, ik weet ook wel dat ik het moet doen. Maar ik weet het gewoon niet!”
Ik benoem dat hij hiermee iets belangrijks aangeeft, wat hij zelf niet herkent. “Nou ja,’ zegt hij, “mijn vrouw gaf aan dat het goed voor mij zou zijn als ik nu hier zit.” “Ik zeg ook vaak tegen haar dat ik het niet weet en dan zegt zij wat ik moet doen.”
“Wat gaat er in je hoofd rond?” “Wat vind je vervelend?” vraag ik. Na een paar keer zuchten zegt hij: “Ik voel me heel erg verantwoordelijk. En ik wil dingen loslaten.” Daarop vraag ik door en even later kunnen we aan de slag.
Waarom leg ik de schuld van mijn problemen bij anderen?
Veel mensen die zich afvragen: hoe leer ik verantwoordelijkheid nemen voor mijn eigen leven?, doen dit onbewust. Het is een beschermingsmechanisme. Als je de schuld bij een ander legt, hoef je niet naar jezelf te kijken. Je vermijdt pijn, schaamte of het gevoel tekort te schieten.
Je denkt: “Als mijn leidinggevende anders was, als mijn partner mij beter begreep, als mijn verleden niet zo ingewikkeld was…” Maar zolang je de oorzaak buiten jezelf legt, blijft ook de oplossing buiten bereik. Je wacht tot de ander verandert, terwijl jij stil blijft staan.
De vier fasen van bewustwording
Verantwoordelijkheid nemen is een proces en gaat volgens de vier fasen van bewustwording:
- Onbewust onbekwaam – Je weet nog niet wat je doet of nalaat.
- Bewust onbekwaam – Je ziet het, maar weet nog niet hoe je het moet aanpakken.
- Bewust bekwaam – Je kunt het, als je erbij stil staat.
- Onbewust bekwaam – Het gaat vanzelf, omdat je het hebt geïntegreerd.
De man in het voorbeeld zit in fase twee. Hij voelt dat er iets schuurt, maar weet niet wat. En dat is een pijnlijk, maar waardevol kantelpunt. Want pas als je erkent dat je het niet weet, ontstaat er ruimte om te leren.
Hoe kan ik leren om verantwoordelijkheid te nemen voor mijn eigen keuzes?
- Herken je automatische reacties
Word je bewust van hoe je situaties interpreteert. Zeg je vaak: “Ik kan hier niks aan doen” of “Zij doen altijd zo”? Dat zijn signalen dat je verantwoordelijkheid buiten jezelf legt. - Neem eigenaarschap over je gevoel
In plaats van: “Zij maakt me boos,” kun je zeggen: “Ik voel me boos als dit gebeurt.” Daarmee claim je je eigen ervaring terug. - Maak kleine keuzes bewust
Elke dag maak je honderden keuzes. Kies eens bewust anders. Zeg eens ‘nee’ als je geneigd bent te pleasen. Vraag hulp als je normaal zwijgt. - Wees mild naar jezelf
Verantwoordelijkheid nemen betekent niet dat je alles perfect moet doen. Het betekent dat je bereid bent om te leren, te vallen en weer op te staan.
Wat zijn de gevolgen van over-verantwoordelijkheid?
Als jij je afvraagt: hoe leer ik verantwoordelijkheid nemen voor mijn eigen leven? is dit ook interessant. Want aan de andere kant van het spectrum heeft verantwoordelijkheid nemen ook een valkuil: zoals te veel verantwoordelijkheid nemen. Dit zijn mensen die de problemen van anderen willen oplossen, wat vaak ten koste gaan van zichzelf.
Dit leidt vaak tot:
-
- Burn-out of vermoeidheid
- Verwarring over grenzen
- Schuldgevoel als je ‘nee’ zegt
- Onzichtbaar worden in je eigen leven
- Burn-out of vermoeidheid
Als je altijd redt, hoef je zelf niet stil te staan bij wat jij nodig hebt. En je voorkomt dat de ander zélf leert en groeit. Hoe stel ik gezonde grenzen zonder me schuldig te voelen? Grenzen zijn essentieel als je verantwoordelijkheid wilt nemen voor jouw leven. Zonder grenzen geef je anderen toestemming om over jouw energie en ruimte te beschikken.
Dit zijn een paar tips:
-
- Maak onderscheid tussen wat van jou is en wat van de ander.
- Oefen met zinnen als: “Ik begrijp je, en ik kies nu even voor mezelf.”
- Herken schuldgevoel als een signaal, niet als een waarheid.
- Onthoud: een grens stellen is geen aanval. Het is een vorm van zelfzorg.
Grenzen stellen zonder schuldgevoel vraagt oefening én bewustwording. In eerste instantie voelt het onnatuurlijk (fase 3), maar uiteindelijk wordt het een automatisme (fase 4).
Waarom is het belangrijk om verantwoordelijkheid te nemen voor mijn eigen gevoelens?
Omdat niemand anders kan voelen wat jij voelt. En omdat je pas écht vrij wordt als je leert luisteren naar je binnenwereld. Boosheid, verdriet, irritatie, het zijn allemaal richtingaanwijzers. Ze willen je iets vertellen.
De man uit het voorbeeld gaf uiteindelijk aan dat hij zich verantwoordelijk voelde en dingen wilde loslaten. Dat is waardevol inzicht. Maar zolang hij van mij verwachtte dat ík hem zou ‘beetpakken’, was er geen beweging. Pas toen hij zijn gevoel serieus nam, kon er iets veranderen.
Verantwoordelijkheid nemen is vrijheid
Verantwoordelijkheid nemen is geen zware last. Het is een daad van kracht. Het is de weg naar vrijheid. Naar leven vanuit jezelf, in plaats van geleefd worden. Onze Life coaches geven je geen antwoorden, maar stellen vragen. Soms confronterend, altijd uitnodigend. Want pas als jij zelf ziet, voelt en kiest, ontstaat er echte verandering. En ja, dat is spannend. Maar het is ook de mooiste wat je jezelf kunt geven.
Geplaatst in Bewustwording, Gezondheid, Persoonlijk leiderschap, Zelfvertrouwen
