Herken jij het ook? Zo’n knagend gevoel van schuld wanneer je even niets doet? Je zit op de bank, kijkt naar buiten en in plaats van te ontspannen voel je een ongemakkelijke onrust. Hoe komt dit en hoe kom je er vanaf? In ‘Ik voel me schuldig als ik niks doe’ gaan we dieper in op dit schuldgevoel en leer je hoe je eindelijk die rust en vrijheid kan gaan ervaren. (met praktijkvoorbeeld)
Ik voel mij schuldig als ik niks doe
In dit artikel belichten wij de vaak diepgewortelde overtuigingen uit je jeugd of eerdere ervaringen. We beantwoorden veel gestelde vragen als:
- Waarom voel ik mij schuldig, zonder dat ik iets doe?
- Waarom voel ik me schuldig als ik geen werk doe?
- Hoe kom je van je schuldgevoel af?
- Waarom voel ik me schuldig als ik dingen voor mezelf doe?
- Als schuldgevoelens je gevangen houden
- Zo houd je het probleem in stand
Waarom voel ik mij schuldig, zonder dat ik iets doe?
Heb je bijvoorbeeld het idee dat je altijd nuttig moet zijn, dat je waarde afhangt van je prestaties, of dat anderen teleurgesteld zullen zijn als je niet in actie komt? Als je niets ‘doet’, lijkt het waarschijnlijk alsof je niet voldoet aan een onzichtbare standaard die ooit belangrijk was om liefde, erkenning of veiligheid te krijgen.
Schuldgevoel zonder actie is een signaal dat jouw innerlijke regels botsen met de realiteit van ontspanning en ruimte. Het is een oud beschermingsmechanisme dat je vroeger misschien hielp, maar dat je nu belemmert om simpelweg te mogen Zíjn. Wil je hierover in gesprek met één van onze Life coaches?
Waarom voel ik me schuldig als ik geen werk doe?
In onze prestatiemaatschappij staat werk zo goed als gelijk met je identiteit en eigenwaarde. Niet werken wordt daarom ook snel geassocieerd met luiheid, falen of verlies van status. Wanneer je dan even niet werkt, kan je brein automatisch in de stress schieten met gedachten als: ‘Ik hoor nu productief te zijn.’ Alsof elke minuut van nietsdoen een stap dichter bij mislukking betekent.
Wat daaronder ligt, is vaak een angst. Angst om niet goed genoeg te zijn, angst om niet mee te tellen. Je werk wordt dan onbewust je bestaansrecht. Zonder werk voel je je onzichtbaar of overbodig en dat appelleert aan je schuldgevoel. Maar schuldgevoel is hier een slechte raadgever. Het zet je in een spiraal waarin je blijft doorgaan, zelfs als je uitgeput raakt.
Hoe kom je van je schuldgevoel af?
De eerste stap is erkennen dat het schuldgevoel uit jezelf komt en daarmee van jou is. Het komt niet van een ander of van buitenaf. Je voelt je schuldig omdat je interne verwachtingen niet overeenkomen met de realiteit, niet omdat je werkelijk iets verkeerd doet. Schuldgevoel is vaak niet objectief, maar aangeleerd gedrag.
Kijk eens eerlijk naar je overtuigingen. Moet je echt altijd bezig zijn om waardevol te zijn? Wie heeft dat ooit bepaald? Door jezelf toe te staan om te rusten, zonder dat je het ‘verdiend’ hebt, doorbreek je langzaam het patroon.
Het is oké om jezelf momenten van nietsdoen te gunnen en observeer het ongemak zonder erin mee te gaan. Voor veel mensen is dit makkelijker gezegd dan gedaan. Als Life coaches zijn wij alert op dit soort overtuigingen, om je ervan bewust te maken, de oorzaak ervan te achterhalen en deze op te lossen.
Zo zorg je ervoor dat je schuldgevoelens oplossen, waarbij je gaat inzien dat jij niet je productiviteit bént. Wanneer jij voelt ‘Ik ben genoeg,’ ook als je stil zit, dan kan jij echt ontspannen en genieten van de rust.
Waarom voel ik me schuldig als ik dingen voor mezelf doe?
Als je gewend bent om vooral voor anderen te zorgen, voelt het egoïstisch om iets voor jezelf te doen. Alsof je door voor jezelf te kiezen, anderen tekort doet. Dit patroon zie ik vaak bij mensen die zijn opgegroeid met impliciete boodschappen als: ‘Eerst de ander, dan pas jij.’
Wanneer je iets doet puur omdat je er zelf blij van wordt, dat kan een boek lezen zijn, sporten, tijd nemen voor je hobby, dan kan dat schuld oproepen omdat het je confronteert met je behoefte om eerst aan de verwachtingen van anderen te voldoen. Een verkeerd geplaatst concept, want jezelf op de laatste plaats zetten is geen deugd, maar een ontkenning van je eigen behoeften.
Echte verbinding met anderen begint met goed zorgen voor jezelf. Zonder zelfzorg raak je op, kan je verbitterd raken of ontwikkel je onderhuidse verwachtingen dat anderen jouw behoeften moeten invullen. Door vriendelijk te zijn voor jezelf ben je uiteindelijk ook liefdevoller naar anderen.
Als schuldgevoelens je gevangen houden
Tijdens een van mijn Lifecoachgesprekken begint ze uitgebreid te vertellen over de gebeurtenissen van de afgelopen tijd. Al snel blijkt dat zij zich enorm bemoeit met de zaken van haar kinderen. Ze zit tussen allerlei relaties in, hoort van mogelijke problemen en voelt zich verantwoordelijk om overal op in te grijpen. Inmiddels lopen de tranen over haar wangen als ze zegt: “Ook dát nog? en ik ben al zo moe.”
Met name haar volwassen zoon ziet zij worstelen. Aan de ene kant lijkt hij haar te manipuleren om zijn zin te krijgen, aan de andere kant verlangt hij dat zij hem loslaat. Hij wil niet meer thuis eten of slapen, hij wil zijn eigen weg gaan, maar verwacht tegelijkertijd nog steeds haar betrokkenheid. Als zij vertelt over zijn gedrag ziet zij in dat hij zijn eigen keuzes maakt, ongeacht wat zij doet of zegt.
Toch voelt zij zich schuldig. “Het is zo’n puinhoop bij hem in huis? Het is er vies en overal ligt rommel.” Ze voelt zich verantwoordelijk voor zijn welzijn, zijn keuzes, zijn fouten. “Ik wilde eigenlijk bij hem thuis de boel op orde gaan brengen, maar ik ben kapot,” zegt ze. Ze denkt dat ze moet ingrijpen, nog voordat hij om hulp vraagt. Ze voelt zich schuldig nu ze niets doet en juist dit maakt haar emotioneel en onrustig. Niet alleen thuis, ook op haar werk.
In ons gesprek leg ik haar uit dat het schuldgevoel van haar is. Niet van haar zoon. “Je schuldgevoel is niet terecht,” zeg ik. “Hij is volwassen.” “Door steeds klaar te staan, nog voordat het nodig is, ontneem je hem de kans om zelf verantwoordelijkheid te dragen.” “Daarnaast ontneem je jezelf de rust die je nodig hebt om leiding te geven aan je eigen leven en onderneming.”
“Ik weet het allemaal niet meer, wat moet ik doen?”, vraagt ze. De oplossing? Laat hem los. Stel grenzen in zijn gedrag. Stop met helpen als het niet gevraagd wordt. Zij mag leren dat ze zich in het begin schuldig zal voelen. Dat is niet fijn, maar het is ook niet erg. Het gaat voorbij. Wat uiteindelijk blijft is innerlijke rust en helderheid.
Zo houd je het probleem in stand
Als je je blijft aanpassen aan je schuldgevoel, houd je zelf het probleem in stand. Door telkens te handelen uit schuldgevoel versterk je het patroon waarin je nooit vrij bent. Daarmee voed je het idee dat je pas iets waard bent als je iets doet voor anderen, als je continu bezig bent, als je altijd klaar staat voor anderen.
Persoonlijke ontwikkeling begint bij het erkennen van je eigen autonomie. Je gaat inzien dat jij niet verantwoordelijk bent voor het geluk van anderen en niet altijd in actie hoeft te komen om waardevol te zijn. Door je bewust te worden van je schuldgevoel en er niet langer automatisch naar te handelen, maak je ruimte voor jezelf. Voor je rust en voor een leven dat niet wordt geleefd vanuit plicht, maar vanuit keuze.
En dat is waar echte vrijheid begint.
Geplaatst in Bewustwording, Gezondheid, Stress, Verdriet